Van de week was in het nieuws dat 50 jaar geleden de laatste steenkool mijn in Limburg gesloten werd. Hoe zit dat ……. Steenkool in dit drassige land van Veen, Zeeklei en Dekzand ?

Plattegrond Steenkoolmijnen Bron Gluckauf >>>

Ontstaan Steenkool
In het kort: Nederland lag tijdens het Carboon  ter hoogte van de Evenaar en het land was bedekt met Tropische moerasbossen. Het gebied lag tegen de Ardennen aan (althans het begin daarvan)  Allemaal snelgroeiende varens, palmen etc.  De resten van die bossen stapelden zich snel op en werd niet afgebroken. Noordwest Europa verschoof daarna (vanaf de Evenaar naar het Noorden) en daalde . In de miljoenen jaren na het Carboon werd dat tropische moerasgebied bedolven onder nieuwe sedimenten zoals zand, zandsteen, kalksteen zout etc.  Door de druk en temperatuur werd dat Carboonspul op grote diepte langzaam omgezet in Veen => turf => bruinkool => steenkool.

In Zuid Limburg en het gebied eromheen is dat steenkool pakket omhoog geduwd door de vorming van de Ardennen (opduwing / plooiing) Niet dat die steenkool nu aan het oppervlakte te vinden is maar wel op een kilometer diepte … en daar konden we met mijnbouw gangen etc wel komen.

Op deze doorsnede zien we dat Steenkool in zuid Nederland (Limburg) redelijk aan het oppervlak ligt . Verder naar het noorden vind je de steenkool wel maar op steeds grotere diepte.  Onder Groningen ligt de steenkool op 3 kilometer diepte… te diep voor mijnbouw

De mijnbouw in Limburg
De eerste mijnen ontstonden al in de 18e eeuw maar de grote groei was einde 19e eeuw en begin 20ste eeuw. In de ondergrond van Limburg ontstonden gangenstelsel van enorme omvang. Met liftjes gingen de mijnwerkers naar beneden en de steenkool naar boven. In de horizontale gangen waren treintjes die mensen en steenkool vervoerden richting de horizontale schachten. De mijnbouw is echter in de tweede helft van de 20ste eeuw afgebouwd. Het was economisch niet meer winbaar. Er was nog wel steenkool maar daar konden ze steeds moeilijk bij komen en dat werd dus steeds duurder . En ondertussen kwam er steeds meer goedkoop steenkool uit Zuid Afrika en Zuid Amerika. In de jaren 70 sloten de laatste mijnen……….. nu 50 jaar geleden. En de fabrieken die zo lang gebruik hadden gemaakt van die Limburgse steenkool ? Een deel specialiseerde zich tot chemie en het grote staalbedrijf koos een lokatie aan zee .. nu Tata steel bij IJmuiden met eigen zeehaven

Gas enzo
Er is in Noord Nederland geen steenkool op winbare diepte te vinden maar er is wel Aardgas. En dat is een bijproduct van de steenkoolvorming. Als er ergens boven die steenkool een zandlaag aanwezig is die poreus genoeg is dan kan daar aardgas gevonden worden Maar dan moet er wel een afsluitende / ondoorlaatbare laag van bijvoorbeeld zout aanwezig zijn waardoor het gas niet kan ontsnappen.

Extra bronnen
[] Zit er ook Steenkool in de ondergrond van Groningen ? Geografie (2024) >>>
[] Je daalt af in een Limburgse mijn . NOS online app >>>>
[] Kerkrade 50 jaar na sluiting laatste mijn. NOS website >>>>