In Nederland was de winter van 1816 zo koud dat records uit die tijd vaak nog in de boeken staan. Zelfs het zoute water van de Zuiderzee bevroor. Enkele maanden later volgden overstromingen door overtollig smeltwater uit de bergen. In doorgezaagde oude bomen is de periode vaak nog goed te herkennen: door het gebrek aan voedingstoffen zijn de jaarringen van 1816 en 1817 vaak flinterdun. Wetenschappers schreven op basis van gegevens dat 1816 het jaar zonder zomer was.

De Tambora vulkaan op het Indonesische eiland Sumbawa genomen vanuit het ISS door Andre Kuipers

De mogelijke oorzaak voor deze extreme omstandigheden ? Waarschijnlijk de uitbarsting van de Tambora vulkaan in Indonesië. Toen de Tambora op 10 april 1815 uitbarstte, werd 150 kubieke kilometer aan materiaal de lucht in geduwd. De berg verloor een derde van zijn hoogte: 4200 meter werd 2800 meter.

De knal was 2500 kilometer verderop te horen. Op Brits-Sumatra (een afstand van 1800 kilometer) stuurde de bevelhebber een patrouille op pad omdat hij het geluid voor kanonvuur had gehouden.

Foto van Janine Krippner >>

In de nabije omgeving kwamen duizenden mensen in een oogwenk om het leven. Wie niet was gevlucht, werd overvallen door een pyroklastische storm, een wolk gloeiend heet vulkanisch stof. Mensen werden gebakken in de houding waarin ze stierven, zoals eerder in Pompeï was gebeurd.

De uitbarsting van de Tambora was de hevigste die de mens ooit heeft meegemaakt. En ondanks dat de uitbarsting amper 200 jaar geleden plaats vond is er weinig over bekend  wat zich daar afspeelde want er zijn geen directe verslagen of ooggetuigen. De lokale bevolking in de directe omgeving moet door de uitbarsting weggevaagd en de koloniale posten van de Nederlanders en Engelsen konden pas dagen na de uitbarsting polshoogte nemen. Mogelijk zijn bij de uitbarsting in de directe omgeving 10.000 mensen omgekomen.

Maar wat vooral indrukwekkend is bij deze uitbarsting is dat de gevolgen op langere termijn ook zeer heftig zijn geweest en die zijn wel goed zijn vastgelegd, De gevolgen waren namelijk over de hele wereld merkbaar, want een asdek in de atmosfeer omhulde de aarde voor zeker twee jaar en beïnvloedde het klimaat met misoogsten en extreme winters. En dat verhaal wordt nu , langzaam maar zeker, steeds duidelijker. [Bron: NOS ]

De Nederlander Philip Dröge heeft onderzoek gedaan en schreef er een boek over : Bestellen Bij BOL >>>

Ook nu nog komt er steeds meer kennis bij over die wereldwijde gevolgen van de uitbarsting van de Tambora. In deze Franse video wordt uitgelegd dat de bijzondere sfeerluchten uit de schilderijen van William Turner niet geheel verzonnen zijn maar een goede weergave zijn van de de atmosfeer in die jaren na 1815. De enorme hoeveelheden as en stof die de Tambora de atmosfeer in heeft geslingerd gaf niet alleen een korte klimaatverandering maar ook het zonlicht werd anders gefilterd en gebroken.   Youtube Jacquemart André >> 

Een artikel in KQED over de uitbarsting >>

Een artikel in “The economist” >>>

Een infographic : Wat is de invloed van uitbarstingen op klimaat ? >>>